ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΧΑΛΚΙΝΩΝ ΕΡΓΩΝ
Για την κατασκευή των χάλκινων έργων εφάρμοζαν ( οι Αρχαίοι ) κυρίως δύο τεχνικές,τη σφυρήλατη και τη χυτή.
Σύμφωνα με τη σφυρήλατη,που ήταν και η πιο παλιά,το μέταλλο σε ράβδους ή σε ελάσματα έπαιρνε την επιθυμητή μορφή με τη βοήθεια σφυριών.
Τα σφυρηλατημένα τμήματα συναρμολογούνταν με προσκόλληση ή προσήλωση και συχνά έφεραν εγχάρακτα ή ανάγλυφα κοσμήματα που γίνονταν με εργαλεία ή μήτρες.
Η χυτή τεχνική επικράτησε από τον 7ο κυρίως αι. π.χ. Τα χυτά έργα ήταν πιο ανθεκτικά από τα σφυρήλατα γι΄αυτό και σώθηκαν περισσότερα είτε επρόκειτο για μεμονωμένα αντικείμενα είτε για τμήματα από αγγεία και σκεύη με σφυρήλατο σώμα,όπως λαβές,προσφύσεις,βάσεις κ.α.
Για την κατασκυή των μεγάλων χυτών έργων χρησιμοποιούσαν συνήθως τη μέθοδο του «χαμένου κεριού» που εφαρμοζόταν με δύο παραλλαγές. Η πρώτη παραλλαγή ( άμεση μέθοδος ) ακολουθούσε τα έξής στάδια :
Α ) Επάνω σε σιδερένιο σκελετό κατασκεύαζαν με επάλληλες στρώσεις τον πήλινο πυρήνα του έργου στον οποίο δεν απέδιδαν λεπτομέρειες,αλλά μόνον τα γενικά χαρακτηριστικά.
Β ) Επάνω στον πήλινο πυρήνα τοποθετούσαν στρώμα κεριού όπου δούλευαν τις λεπτομέρειες του έργου μέχρι την τελική του μορφή.
Γ ) Κατόπιν ανέστρεφαν το πρόπλασμα και κατασκεύαζαν αγωγούς ( σωληνάκια ) από κερί για τη ροή του μετάλλου που κατέληγαν σε χοάνη και άλλους για την απομάκρυνση του αέρα. Περιέβαλλαν το πρόπλασμα με πηλό και με τη βοήθεια λεπτών μεταλλικών ράβδων συγκρατούνταν ο πήλινος πυρήνας στη σωστή θέση και στερεωνόταν το εξωτερικό στρώμα επάνω σε αυτόν.
Δ ) Τοποθετούσαν την κατασκευή στον κλίβανο ( φούρνο ).
Με την υψηλή θερμοκρασία που συνήθως ξεπερνούσε τους
1054 C,ψηνόταν ο πηλός και έλιωνε το κερί αφήνοντας ανάμεσα στον πήλινο πυρήνα και το εξωτερικό στρώμα πηλού κενό,το οποίο καταλάμβανε το υγρό μέταλλο που έχυναν από τα σωληνάκια.
Από τους υπόλοιπους αγωγούς έβγαινε ο ζεστός αέρας για να αποφευχθούν σκασίματα και φυσαλίδες.
Ε ) Όταν το έργο κρύωνε,απομάκρυναν το εξωτερικό στρώμα πηλού και τους αγωγούς ροής του μετάλλου και εξαέρωσης. Από το εσωτερικό αφαιρούσαν όσο ήταν δυνατόν το πυρόχωμα,αν και σε πολλές περιπτώσεις παρέμενε μεγάλο μέρος του.
Τις οπές,κοιλότητες κτλ που είχαν δημιουργηθεί κατά τη διαδικασία χύτευσης τις κάλυπταν συχνά με μικρά κομμάτια ελάσματος υπό μορφή μπαλώματος,ενώ με διάφορα εργαλεία διόρθωναν τις ατέλειες και κατόπιν λείαιναν και γυάλιζαν την επιφάνεια του αντικειμένου.
Για χάλκινα έργα,όπως λαβές και προσφύσεις αγγείων,κοσμήματα και άλλα μικροαντικείμενα,ακολουθούσαν συνήθως την άλλη παραλλαγή ( έμμεση μέθοδος ) κατά την οποία κατασκεύαζαν πρόπλασμα από πηλό ή λίθο από το οποίο έβγαζαν το αρνητικό του έργου ( μήτρα ). Κάλυπταν το εσωτερικό με λεπτό στρώμα κεριού όπου τοποθετούσαν πηλό ή άμμο και κατόπιν έχυναν το μέταλλο.
Η μέθοδος αυτή έδινε τη δυνατότητα για επαναλήψεις και μαζική παραγωγή μετάλλινων αντικειμένων. Τα μικρά χυτά έργα ήταν συνήθως συμπαγή,ενώ τα μεγαλύτερα κοίλα.
( Από πινακίδα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας )
.
.
.
ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ 2 